W mieście można zaobserwować temperaturę wyższą o 0,5-0,8°C w lecie i 1,1-1,6°C w zimie od tej notowanej na terenach pozamiejskich. Takie zjawisko nosi nazwę miejskiej wyspy ciepła. Jej graficzne przedstawienie przy pomocy izoterm to zbliżone do okręgów linie, których wartości maleją ku obrzeżom miasta. Wzrost temperatury możemy zaobserwować głównie we wnętrzach miast, rejonach zakładów przemysłowych lub elektrociepłowni.
Mieszkańcy miast w poszukiwaniu wytchnienia od wysokiej temperatury opuszczają je na rzecz terenów niezabudowanych. Jednak co można zrobić by uczynić życie w mieście prostszym w upalne dni?
Dlaczego w centrum temperatura jest wyższa?
Budynki, drogi i chodniki wykonane najczęściej z betonu, asfaltu, cegły lub kamienia mają dużą pojemność cieplną – wolniej je oddają, co szczególnie odczuwamy latem. Dodatkowo takie powierzchnie trudniej chłoną wodę, a budynki utrudniają wymianę powietrza. W rezultacie niewielka ilość wilgoci, wzrost zanieczyszczenia i sezonowe przegrzanie negatywnie wpływają na komfort życia w mieście.
Zjawisko to wiąże się również ze zmianą ciśnienia – nagrzane miejskie powietrze unosi się ku górze, nad miastem powstaje lokalny ośrodek niskiego ciśnienia, a chłodniejsze masy powietrza z terenów poza miejskich napływają do centrum. Ten ruch powietrza nazwany został bryzą miejską. Można dostrzec pozytywny skutek jakim jest przewietrzenie miasta, jednak w praktyce gęsta zabudowa i możliwa kilkukrotna cyrkulacja powietrza między centrum a obrzeżami znacznie ograniczają działanie miejskiej bryzy.
Czynniki wpływające na wyspę ciepła
Możemy wyróżnić czynniki sprzyjające powstawaniu wyspom ciepła, ale także takie, które je ograniczają.
Do tych pierwszych zaliczyć możemy:
- liczbę mieszkańców; w miastach, gdzie liczba ludności wynosi do 1 000 000 różnica temperatur pomiędzy terenami miejskimi a niezurbanizowanymi wynosić może nawet 8°
- wielkość i struktura przestrzenna miasta; należy pamiętać, że luźna, niska zabudowa miasta nie powoduje powstawania miejskiej wyspy ciepła
- emitory sztucznego ciepła; dostarczają one jednocześnie szereg zanieczyszczeń gazowych i pyłowych, które wpływają na obecność omawianego zjawiska
- deficyt bilansu wilgoci spowodowany małą przepuszczalnością terenów.
Aby stworzyć optymalny klimat w miastach możemy zastosować kilka rozwiązań takich jak:
- projektowanie przestrzeni miejskich w sposób zoptymalizowany
- zwiększanie powierzchni zadrzewionej w miastach poprzez tworzenie parków i skwerów
- tworzenie większej ilości zielonych dachów; te pokryte roślinnością nagrzewają się tylko do 25-40°C, podczas gdy te tradycyjne osiągają temperaturę nawet 100° Wpływa to na na temperaturę wewnątrz budynków i jednocześnie obniża koszty klimatyzacji.
- Podniesienie wilgotności powietrzna poprzez naturalne i sztuczne zbiorniki wodne. Zbyt suche powietrze niesie ze sobą większą ilość zanieczyszczeń i alergenów.
- połączenie zieleni miejskiej ze zbiornikami wody deszczowej; takie rozwiązanie gwarantuje obniżenie kosztów utrzymania zieleni, a odpowiednio dobrane jej gatunki mogą wspomóc proces oczyszczania wody.
W codziennym pędzie zapomnieliśmy o tym jak ważną rolę odgrywają rośliny w miejskiej rzeczywistości.
Większa ilość terenów zielonych skutkuje poprawieniem bilansu wodnego w miastach, ale przede wszystkim dla mieszkańców oznacza to świeższe powietrze i piękny krajobraz.
Szerokie zastosowanie zielonych dachów bez wątpienia pozytywnie wpływa na komfort życia w miastach, a także na jakość powietrza. To także świetna alternatywa do spędzania czasu w mieście jednocześnie pozostając w kontakcie z naturą.